Kerkgeschiedenis Den Helder
​
Wie nooit aan zee heeft gewoond, weet eigenlijk niet wat waaien is, schreef dominee Haverschmidt, predikant-dichter in Den Helder van 1862 tot 1864. De stad aan zee kende door de eeuwen heen veel wind—letterlijk én figuurlijk. Kerken kwamen en gingen, vaak met moeite, soms met zegen. Deze website laat iets zien van die rijke kerkgeschiedenis, van voorgangers en gemeentes, van worsteling en groei. Welkom in het religieuze verleden van Nieuwediep.
​
En sy bouwden kerk bij kerk, kiesend' elk zijn dienst en werk...
De oudste afbeelding van een kerk op Huisduinen, of in het kerklatijn Husidina, is misschien wel de kaart van Jan van Scorel uit 1552. Hierop staat een kerk getekend temidden van een paar huizen. Huisduinen was in de 16e eeuw een schorren- en kweldergebied, bijna een eiland en afhankelijk van getijdebewegingen van de zee. De Allerheiligenvloed in 1570 sloeg een deel van het dorp met de kerk weg. Den Helder bestond toen nog nauwelijks en kreeg pas later meer betekenis. Het economisch zwaartepunt tussen beide dorpen werd verlegd toen in 1770 Nieuwediep een haven werd. Enkele jaren daarna werd Nieuwediep een belangrijke ligplaats voor de oorlogsschepen van de Republiek. De Rijkwerf Willemsoord en het Noord Hollandskanaal in 1824 brachten grote welvaart. Dit duurde tot 1876 toen het Noordzeekanaal werd geopend. Den Helder bleef marinestad en vissersplaats. De Tweede Wereldoorlog liet littekens achter aan de stad door de vreselijke bombardementen en de sloop van Oud Den Helder voor de Atlantikwall. De stad heeft nooit een centrum gehad met een kerk en een kerkplein in het midden. De kerken zijn verspreid en versnipperd over de stad en tegenwoordig zelfs uitgestoten naar een industriewijk. Toch heeft Den Helder een eigen kerkgeschiedenis temidden van de sfeer van marine en visserij. Vroeger was een marineman in uniform een vertrouwd gezicht in de zondagse kerkdiensten. Marinemensen en medewerkers van de Rijkswerf werden door de kerken gastvrij opgevangen. De scherpte en de tegenstellingen die vooral in de negentiende eeuw speelden is nu verdwenen. Gedwongen door de secularisatie zoeken de kerken elkaar op en werken ze op verschillende gebieden met elkaar samen. Ondanks de verschillen en elk met andere accenten, zijn de kerken nog steeds geroepen een geweldige boodschap aan de stad.
Geen kerk of merk
In Den Helder stond hij bekend als ‘Zalige Breet’. Maar ook buiten de havenstad had Cornelis Breet (1835-1916) bekendheid als broodbakker, evangelist én hulpverlener in de Visbuurt; de armste buurt van Den Helder. Breet deelde zijn brood, zijn geld en bracht het evangelie aan armen, zieken en aan lagerwal geraakte mensen. Hij bracht de boodschap uit de Bijbel. Een boodschap van vergeving, herstel en een nieuw begin, vandaar zijn bijnaam ‘Zalige Breet’. Wat dreef deze bakker, en waarom raakte hij in conflict met de kerk in de negentiende eeuw? Dit boek bevat ook zijn eigen herdenkingsboek dat hij in 1894 heeft geschreven. Aangevuld met foto’s en kerkhistorische informatie over Den Helder is deze uitgave een waardig eerbetoon aan deze bijzondere inwoner van Den Helder.
Ontdek kerksporen
Kerksporen zijn sporen van geloof, geschiedenis en herinnering. Soms zijn het artikelen vol feiten, een blog, of een historisch document uit vervlogen tijden. Samen vormen ze een klein archief van het kerkelijk leven in Den Helder en omgeving – vroeger en nu, maar elk spoor draagt bij aan het grotere verhaal van mensen en hun geloofsgemeenschap.​ Kerksporen – een plek om te lezen, te onderzoeken en te ontdekken. Blader hieronder door alle artikelen.
