Frans Haverschmidt (1835-1894)

Zijn gedichten zijn melancholisch, geestelijk, maar vaak ook ironisch en cynisch. Zijn bekendste bundel is : ‘Snikken en grimlachjes’. Maar Frans Haverschmidt (1835-1894), want dat is zijn echte naam was ook predikant. In de periode 1862-1864 was hij verbonden aan de Nieuwe Kerk in Den Helder. Piet Paaltjens was zijn pseudoniem die hij voor het eerst in 1855 voor zijn gedichten gebruikte. De melancholieke en geestige gedichten zijn 150 jaar later nog steeds populair. In de Leidse Studenten-Almanak voor het jaar 1856 introduceerde HaverSchmidt de poëet Piet Paaltjens aan de studenten. HaverSchmidt deed het voorkomen of hij slechts de redacteur van Paaltjens’ poëzie was en vertelde dat Paaltjens zelf was op mysterieuze wijze verdwenen tussen de biljarten van de sociëteit.

François Haverschmidt werd op 14 februari 1835 geboren in Leeuwarden als zoon van apotheker en wijnhandelaar Nicolaas Theodorus Haverschmidt en Geeske Bekius. Haverschmidt studeerde theologie in Leiden. Na zijn studie ging hij werken als predikant in achtereenvolgens Foudgum, Raard, Den Helder en Schiedam. Op de bruiloft van een goede vriend ontmoette hij Jacoba Johanna Maria Osti met wie hij in 1863 in het huwelijk trad. Zij bleven bij elkaar tot haar dood in 1891. Paaltjes werk concentreerde zich om de thema’s liefde en doodsverlangen. Dat laatste was niet alleen poëtisch, HaverSchmidt zelf leed onder zwaarmoedigheid en depressie. Toen hij na zijn studie theologie dominee werd, sprak hij in zijn preken regelmatig over zelfmoord. Maar hij nam afscheid van zijn alter ego Piet Paaltjens en werd een serieuze dominee. Hij behoorde tot een van de best betaalde sprekers van zijn tijd. Toch was hij niet gelukkig. Na jarenlange worsteling met wat HaverSchmidt ‘zijn worgengel’ noemde, gaf hij de strijd op en maakte een eind aan zijn leven.