Paulus Hermanus Borgers (1900-1945)

Paulus Hermanus Borgers was luthers predikant in Den Helder gedurende de periode 1929 tot 1934. In deze periode is hij voor de Helderse gemeente van grote betekenis geweest door het organiseren van jeugddiensten en culturele lezingen. Borgers werd op 21 mei 1900 te Amsterdam geboren. De Evangelisch Lutherse predikant P. Groote bracht hem ertoe om theologie te gaan studeren. Na in 1927 te zijn bevorderd tot proponent van de Evangelisch Lutherse Kerk ontving hij enkele beroepen. Het beroep naar Monnickendam-De Rijp nam hij aan. Hier werd hij op 2 oktober 1927 bevestigd als predikant. Enkele jaren daarna nam hij het beroep aan naar Den Helder waar hij tot 1934 bleef, om daarna bevestigd te worden in Rotterdam. In Rotterdam kon hij zijn plek niet vinden, hij zou er slechts een jaar staan. Borgers vertrok naar Apeldoorn en Doesburg. Borgers was geen dogmatisch theoloog. Hij huiverde voor een te strakke omlijning van het dogma. Vrijzinnigen kwamen graag bij hem naar de kerk, maar zelf noemde hij zich gematigd orthodox. Borgers had belangstelling voor de praktische theologie en psychologie. 

Borgers was een tegenstander van het nationaal socialisme. Toen in mei 1940 de Duitsers Nederland aanviel, preekte Borgers vanaf de kansel: ‘ziet toe, dat niemand u verleide’. Hij bad in de kerkdiensten openlijk voor het koningshuis en het joodse volk. Een Joodse man zei van Borgers’ gebed: ‘Nimmer heb ik zo horen bidden voor mijn volk als Borgers deed’. Borger is de eerste en enige Lutherse predikant die tot ver in 1944 niet wil buigen; hij blijft bidden voor Joden en het Koningshuis. Als intellectueel beschouwen de Duitsers hem als gevaarlijk. Op 2 december 1944 werden alle mannelijke ingezetenen van Apeldoorn naar het Martkplein gevoerd om daar geselecteerd te worden voor arbeidsdienst in Duitsland. Borgers werd hiervan vrijgesteld en in plaats daarvan gearresteerd. De Sicherheitsdienst pakte hem op vlak voor een trouwdienst. Borgers werd via kamp Amersfoort naar het concentratiekamp Neuengamme gebracht en overleed daar op 10 februari 1944 als gevolg van koorts en uitputting.

De oorlog heeft diep ingegrepen in de preken die Borgers voor zijn dood tijdens de oorlogsjaren heeft nagelaten. Zijn preken zijn een voortdurende worsteling om in de oorlogsjaren, temidden van alle ellende, de verkondiging te doen klinken: hoopvol en troostvol, vermanend en getuigend. Borgers blijft herinnerd door zijn naam in de kerkklok en door een plaquette aan de buitenmuur van het kerkgebouw in Apeldoorn.