Aan het begin van de negentiende eeuw was er al sprake van een groep luteranen in Den Helder. Veel van deze luterhanen waren mogelijk vanwege de grote waterbouwkundige projecten zoals het Noordhollands Kanaal en het Helderse Kanaal tijdelijk in Den Helder komen wonen. Er ontstond een hersteld evangelische lutherse gemeente en deze waren in staat om op 7 maart 1827 een huis kopen aan de Middenstraat, dat snel geschikt kon worden gemaakt tot kerk. Voor die tijd maakten de luthersen gebruik van de doopsgezinde kerk. In december 1827 kon de kerk ingewijd worden. Opmerkelijk is dat de Helderse marine een rol speelde bij de ingebruikname van de kerk. Bij gebrek aan een kerkorgel verzorgden muzikanten van oorlogsschip Zms. Zeeland de muziek. Maar dat orgel kwam er ook. Een tweeklaviers orgel met aangehangen pedaal uit de Hersteld Evangelisch Lutherse gemeente van Amsterdam. Een dominee kwam ook, want al snel na de ingebruikname van de kerk kon proponent Sonstral beroepen worden door de jonge gemeente. In de opbouw fase was Sonstral al betrokken op de gemeente, hij nam het beroep aan en zou tot zijn dood in 1872 aan de gemeente verbonden blijven. 

Eerste Lutherse Kerk Middenstraat 1827

Het gemeentelijke leven kon in 1867 worden uitgebreid met zondagschool werk. De zondagsschool werd gehouden in een ander gebouw aan de Middenstraat eigendom van ‘baas Swerus’. Onder leiding van ds. C.C.G. Visser kon in 1913 een nieuwe kerk gebouwd worden in de Wezenstraat. Architect Joh. Pelser uit Amsterdam kreeg hiervoor de opdracht. De kerk was aan één zijde voorzien van een pastorie en aan de andere zijde van een kosterswoning. De toren werd beeldbepalend voor de Wezenstraat. In 1924 werd een nieuw elektrisch pneumatisch orgel geplaatst.

Gevelsteen Lutherse Kerk Wezenstraat

De gemeente is door verschillende predikanten bediend. Opvallend is dat sommige predikanten maar kort bleven. Dominee Wallien bleef maar drie jaar. Dr. Blase, die uit Ned. Oost Indië was gerepatrieerd, bleef nog geen twee jaar. Met de komst van ds. P.H. Borgers brak een groeiperiode aan. Borgers organiseerde jeugdiensten, verzorgde culturele lezingen en bedacht veel nieuwe activiteiten. Veel van deze activiteiten waren verbonden aan zijn eigen persoon en persoonlijkheid. Na zijn vertrek naar Rotterdam kwam er een terugval in het gemeentelijke leven.

In 1936 werd de kerk aan de Wezenstraat gerestaureerd. Onder leiding van ds. W.J.F. Meiners ging het weer goed met de gemeente. Vlak na de oorlog werd het kerkinterieur vervangen. Sinds 1990 wordt de kerk niet meer gebruikt. Van 1995 tot 2013 heeft de Nederlands Gereformeerde Kerk nog gebruik gemaakt van de kerk. Daarna is de kerk verhuurd aan een evangelische gemeente.

  • Lutheranen aan het Marsdiep, Schendelaar
  • Levend Verleden, uitgave 2016